Beleidsplan van de maçonnieke stichting Ritus en Tempelbouw 2011-2015
Inhoud:
- Samenvatting en conclusies
- Inleiding
- Terugblik en tijdsbeeld
- Uitgangspunten Beleidsplan 2011-2015
- Uitvoering van deze beleidslijnen 2011-2015
- Thoth
- Financiën
- Samenvatting en Conclusies
De statutair vastgelegde doelstelling van de maçonnieke stichting Ritus en Tempelbouw bepaalt onverkort de missie en visie van de Stichting (zie hoofdstuk 1).
De stichting bepaalt haar beleid vanuit haar onafhankelijke positie binnen de vrijmetselarij, met als doel om optimaal in te spelen op de noden en wensen die leven binnen de broederschap.
Het tijdschrift Thoth heeft in zijn vorm en presentatie noodzakelijkerwijs aanpassing ondergaan:
- meer diversiteit en ontwikkeling in de breedte,
- naast de wetenschappelijke benadering ook klassieke invalshoek (symbolische, mystieke, authentieke, esoterische en romantische invalshoeken),
- naast bronnen binnen de maçonnieke geschiedschrijving zijn ook de klassieke oudheid en relevante cultuurhistorische en religieus filosofische achtergronden betekenisvol,
- de organisatorische opzet van de redactie aangepast. (Huidige opzet: hoofdredacteur en auteurs).
De werkgroep Voorburg is opgeheven.
Aan de naam Ritus & Tempelbouw werd toegevoegd Quatuor Coronati Nederland.
De stichting streeft naar optimale samenwerking met De Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden.
Primaire doelgroep is de Nederlandstalige vrijmetselaar. Wederzijdse inspiratie en kennisoverdracht kan plaatsvinden tijdens contacten met vergelijkbare buitenlandse organisaties en studiegroepen.
Bovengenoemde uitgangspunten zijn uitgewerkt in een groot aantal beleidsactiepunten (zie hoofdstuk 4).
De maçonnieke stichting Ritus en Tempelbouw is zich onverkort bewust van haar kerntaak, haar opdracht en haar doelgroep. Op basis van een meer dan honderdjarige traditie binnen de stichting waakt het bestuur over de traditie, maar wil het tegelijk openstaan voor een nieuwe horizonten.
Moge het navolgende daartoe de vereiste werktuigen aanreiken.
Op ons allen komt het aan !!!
- Inleiding
De maçonnieke stichting Ritus en Tempelbouw is in 1946 ontstaan uit het samengaan van de in 1901 opgerichte maçonnieke vereniging tot bestudering van symbolen en ritualen en de in 1931 opgerichte vereniging Tempelbouw.
De missie en de visie van de Stichting is af te leiden uit de statutaire doelstellingen:
- Het leveren van een bijdrage aan de beoefening van de vrijmetselarij.
- Een werkgemeenschap te vormen voor het bestuderen van de geschiedenis van de vrijmetselarij.
- Een werkgemeenschap te vormen voor het bestuderen van symbolen, ritualen, methoden en werkwijzen der vrijmetselarij.
- Een werkgemeenschap te vormen voor het verspreiden van kennis der vrijmetselarij.
- Een werkgemeenschap te vormen om het verband tussen vrijmetselarij en de kunst bewust te maken.
- Een werkgemeenschap te vormen om het verband tussen de vrijmetselarij en de wetenschap bewust te maken.
- Een werkgemeenschap te vormen om alles – in rechtstreeks of in zijdelings verband – te bevorderen in de ruimste zin des woords.
Ze tracht haar doelen te bereiken door:
- op te wekken tot zelfstandig onderzoek en studie van maçonnieke symbolen, ritualen en geschiedenis,
- het geven van raad en advies, het houden van bijeenkomsten, het instellen van werk- en studiegroepen,
- het bevorderen van aansluiting bij organisaties die een soortgelijk doel nastreven als dat van de stichting,
- het uitgeven van publicaties en het aantrekken van correspondenten.
- Terugblik en tijdsbeeld
In de afgelopen jaren zijn er verschillende ontwikkelingen geweest, die aanleiding gaven tot aanpassing van de werkwijze van de Stichting, uiteraard passend binnen Missie en Visie.
Een deel vindt zijn basis in het rapport “Op ons komt het aan…en gericht op 2012” uit 2002.
Uit de aanbevelingen hiervan:
- “met de redactie Thoth dient een convenant te worden gesloten en een redactiestatuut te worden overeengekomen, dat voldoet aan de doelstelling en het realiseren van concrete doelstellingen, om meer eigentijdse zaken waar de vrijmetselarij mee te maken heeft te publiceren”.
Dit heeft geleid tot de keuze van het bestuur voor een vorm en presentatie van Thoth die meer aansluit bij de eerder vastgestelde doelstellingen en de aanstelling van W.M.M. Verstraaten als hoofdredacteur per 1 januari 2010.
Overige vermeldenswaardige ontwikkelingen
In de afgelopen jaren is veel energie gestoken in de relatie met de Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden. Het is verheugend te melden dat thans een situatie is ontstaan waarin een verdere constructieve samenwerking te verwachten is.
De samenwerking met de uitgeverij Fama is geïntensiveerd , o.a. resulterend in het ontstaan van de gezamenlijke uitgeverij ‘de Vrije Metselaar’, de producent van het jubileumboek van de Orde.
Om de herkenbaarheid te vergroten, met name in de internationale samenwerking, werd aan de naam Ritus en Tempelbouw toegevoegd ‘Quatuor Coronati Nederland’. Deze naam is bij het merkenbureau Benelux gedeponeerd en vastgelegd.
Het aantal deelnemers van de stichting heeft zich de afgelopen 10 jaar gestabiliseerd rond de 2.600.
De maçonnieke stichting Ritus en Tempelbouw, haar bestuur, daarin bijgestaan door de Raad van Advies en de correspondenten in de loges, blijft continue zoeken naar de beste aansluiting bij de behoeften van de deelnemers van de stichting. Het bestuur bepaalt zijn beleid vanuit zijn onafhankelijke positie binnen de vrijmetselarij met als doel om optimaal in te spelen op de noden en wensen die leven binnen de broederschap.
Maatschappelijke ontwikkelingen
Deze behoeften en wensen lijken te verschuiven als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen en zullen derhalve om aangepaste invulling en vormgeving vragen.
Historie en toekomst
Deze behoeften kunnen onderwerpen betreffen die historisch van aard zijn, zoals de context van de maçonnieke gebruiken en gewoonten door de jaren heen. Zij kunnen ook op de achtergronden van de ritualen en de ontwikkeling hiervan in de tijd betrekking hebben. Anderzijds hebben we te maken met een permanent veranderende tijdgeest met veranderende filosofische stromingen, gedachten en inzichten.
Afname van kennis der godsdiensten
Het is van belang vast te stellen dat in de laatste decennia de plaats van religie en kerk in onze samenleving in aandacht en betekenis is afgenomen. Deze verdergaande secularisering heeft invloed op de achtergrondkennis van m.n. nieuwe en toekomstige leden, als gevolg waarvan het automatisme in de herkenning en duiding daarvan verder zal afnemen.
Immers, hoewel de duiding van symbolen individueel bepaald is, vereist het referentiekader waarbij dit wordt toegepast een herkenbaarheid en veronderstelt daaromtrent enige kennis. Zeker wanneer dit bezien wordt binnen de bij ons gebruikelijke onderlinge uitwisseling van gedachten en beleving.
Diversiteit in samenlevingen
De diversiteit die de samenleving anno 2011 kenmerkt, vindt binnen de Vrijmetselarij nog geen weerslag op grote schaal. Als studiegenootschap stellen we ons open voor andere denkwerelden, hetgeen thans reeds tot uiting komt in de breedte van de publicaties.
Uitvoeringsvormen
Dit alles resulteert in een verscheidenheid aan uitvoeringsvormen. Sommige daarvan zijn reeds bestaand, andere evolueren zich of zijn in ontwikkeling. Steeds echter wil het bestuur anticiperen op ontwikkelingen en veranderende omstandigheden.
IT gericht – de schouder van de broeder De mogelijkheden om ons te verdiepen in al bovengenoemde aspecten zijn in de huidige tijd schier onbegrensd. Beschikbare informatie, het raadplegen van bronnen, het uitwisselen van visies is vanuit de huis-pc eenvoudig te verwezenlijken.
Kenmerk van de vrijmetselarij is echter om samen te bouwen aan de denkbeeldige tempel, en wel schouder aan schouder met de medebroeder. Vrijmetselarij zal dan ook niet uitsluitend een aangelegenheid van de huis-pc kunnen zijn, maar dient in gemeenschap te worden uitgevoerd waardoor informatie kan worden uitgewisseld en omgezet in kennis.
De stichting stelt zich mede ten doel de bouwstenen voor deze kennis te ontwikkelen en aan te reiken.
Collegium Masonicum
De stichting biedt de gelegenheid tot het uitwisselen van onderlinge visies, gedachten en opvattingen. Daartoe bestaan bijeenkomsten in verschillende regio’s van het Collegium Masonicum alsmede jaarlijks één Collegium Masonicum voor Meesters.
Landelijke studiedag
De jaarlijkse landelijke studiedag, die ook openstaat voor niet-maçonnieke gasten, werkt met gespecialiseerde sprekers (ook leden van de Orde) een thema uit dat veelal uit filosofische gedachtewerelden voortkomt. Mede door deze thema’s te projecteren op onze werkwijze kan noodzakelijke verdieping en actualisering van het gedachtegoed plaatsvinden.
Correspondentendag
De jaarlijkse correspondentendag wil een inspirerend forum zijn voor het contact tussen de stichting en de loges.
Het studietijdschrift Thoth
Het studietijdschrift Thoth is drager van maçonnieke kennis, boodschapper van inhoud en achtergrond en inspirator voor nieuwe horizonten. Thoth is het visitekaartje van de stichting en de trots van de onderzoekende en studerende vrijmetselaar.
Boekuitgaven
Regelmatig verschijnen er boekuitgaven over uiteenlopende maçonnieke studieonderwerpen.
Winkel
Via ‘de winkel’ is materiaal beschikbaar voor deelnemers en belangstellenden, zoals boeken, reversspelden en dergelijke.
Nieuwsbrief
De regelmatig verschijnende nieuwsbrief heeft tot doel het contact tussen de stichting en de deelnemers (en overige leden van de loges) te onderhouden.
Website
De website vormt een permanente bron van actualiteiten van de stichting en maakt bestellingen en contacten mogelijk. Via de website is voor deelnemers mogelijk het digitale archief van het studietijdschrift Thoth en haar voorgangster De Vrijmetselaar in te zien. Door het gebruik van zoekfuncties is dit digitale archief goed toegankelijk.
- Uitgangspunten Beleidsplan 2011-2015
Uit de bovenstaande ontwikkelingen en actiepunten kunnen onderstaande beleidspunten worden vastgesteld.
De stichting te werken ten bate van de deelnemers van de stichting, de overige leden der Orde en alle overige Nederlandstalige vrijmetselaren alsmede geïnteresseerde buitenstaanders .
Met haar activiteiten beoogt de stichting de kwaliteit van de maçonnieke arbeid te behouden en waar nodig te versterken, alsmede de maçonnieke werkwijze verder te verdiepen.
Primaire doelgroep is de Nederlandstalige vrijmetselaar. Wederzijdse inspiratie en kennisoverdracht kan plaatsvinden tijdens contacten met vergelijkbare buitenlandse organisaties en studiegroepen.
De maçonnieke stichting Ritus en Tempelbouw is geen wetenschappelijk instituut binnen de Orde. Dat neemt niet weg dat onderzoek naar en publicatie over symbolische, mystieke, authentieke, esoterische, muzikale, romantische en vele andere onderwerpen tot de werkzaamheden van de stichting behoren.
Bronnen voor onderzoek, publicaties en voordrachten zijn beschikbaar binnen de maçonnieke geschiedschrijving in de ruimste zin des woords, maar ook binnen de geschiedenis vanuit de klassieke oudheid tot heden, de filosofie, de samenleving, haar maatschappelijke contexten in heden en verleden en de kunst in al haar aspecten en interpretaties.
De stichting is voor de aanwas van nieuwe leden sterk aangewezen op de toetreding van nieuwe leden tot de Orde. De stichting is derhalve gebaat bij een goede samenwerking met de Orde, teneinde nieuwe leden van de Orde van de nodige informatie te kunnen voorzien. De stichting ziet in dezen ook een sterk belang voor de Orde.
Het regulariteitprincipe vormt voor de stichting geen beletsel contacten te onderhouden met alle andere maçonnieke Grootmachten en hun Loges binnen het Nederlandse taalgebied”.
4 . Uitvoering van deze beleidslijnen 2011-2015
De maçonnieke stichting Ritus en Tempelbouw wil de komende jaren het onderstaande nader vorm geven en (mede)ontwikkelen:
- de kennis van de achtergronden en oorsprong van onze werkwijze blijvend over het voetlicht brengen,
- de historische context en huidige kaders blijvend aangeven,
- de joods-christelijke achtergronden blijvend een herkenbare plaats geven, alsmede de filosofische context waarbinnen de vrijmetselarij zich bevindt,
- het werken aan een interactieve studiegroep van alle geïnteresseerde en betrokken Nederlandstalige vrijmetselaren,
- een toekomstgerichte visie ontwikkelen waarbinnen de toekomstige leden zich gekend voelen en de consequenties van de nieuwe tijdgeest verwerkt kunnen worden,
- een toekomstgerichte visie ontwikkelen die past bij de moderne communicatietechnieken,
- een zo breed mogelijke oriëntering nastreven van de verschillende maçonnieke stromingen en opvattingen,
- de samenwerking met de Orde verder versterken,
- het aantal deelnemers van de stichting laten toenemen.
Om het beleidsplan uit te voeren zal worden gewerkt aan:
Thoth
- het studietijdschrift Thoth dat in de breedste zin kennis moet overdragen en inspireren daarbij mede gebruik makend van buitenlandse bronnen en producties als Quatuor Coronati Bayreuth, Alpina en Ars Masonica,
- nieuwe publicaties die als serie gebracht kunnen worden. Te denken valt daarbij aan onderwerpen als VM en Rozenkruisers, VM en Tempelieren, VM methode of weg, VM en Alchemie, VM en getallen, VM en de Verlichting/Franse Revolutie, VM en Christendom, VM en Esoterie,
- de interactie met de deelnemers versterken door hen meer te betrekken bij projecten op de wijze waarop Alpina opereert, bijvoorbeeld door publicatie van een logebijdrage in een special van Thoth.
Bijeenkomsten
- de jaarlijkse studiedag aan te laten sluiten bij datgene dat leeft binnen de VM en dat met de studiedag inhoud en verdieping geeft,
- de contacten met de loges door de correspondenten en geïnteresseerden tijdens de correspondentendagen te ontmoeten en middels een voordracht of presentatie te informeren,
- de individuele broeder een ontmoetingsplaats te bieden tijdens de diverse regionale bijeenkomsten van het Collegium Masonicum.
Instructie
- een methode om zelfstudie te stimuleren,
- het ontwikkelen van een syllabus voor loges en officianten nadat onderzocht is waar behoefte aan bestaat.
Er dient geen overlap of concurrentie met de Orde te zijn, maar het instructiemateriaal moet aanvullend en faciliterend zijn ten behoeve van de Loges.
Website
- bevat actualiteiten en informatie over bijeenkomsten,
- bevat een naslagwerk in de vorm van het digitaal archief dat uitsluitend door deelnemers is te raadplegen,
- maakt het mogelijk zich op te geven als deelnemer van de stichting,
- maakt het mogelijk bestellingen van boeken, reversspelden en dergelijke te plaatsen.
Schrijverscontact
- maakt het mogelijk verdere contacten te leggen met professionele schrijvers over de VM en daaraan verwante zaken,
- de schrijversdag kan een ontmoetingspunt zijn voor schrijvers uit diverse gelederen.
- Thoth
Het studietijdschrift Thoth vormt als drager van maçonnieke kennis, boodschapper van inhoud en achtergrond en inspirator voor nieuwe horizonten een wezenlijk element voor het functioneren en de bekendheid van de maçonnieke stichting Ritus en Tempelbouw.
Het maçonnieke studietijdschrift Thoth richt zich op relevante cultuurhistorische, religieuze en filosofische achtergronden om de moderne maçon de benodigde kennis aan te reiken die nodig is om de maçonnieke werkwijze optimaal te kunnen beleven. De maçon is daarbij geplaatst in een continue veranderende samenleving die telkenmale tot nieuwe inzichten leidt.
Kennis en informatie over de universele betekenis van symbolen en ritualen vereist permanente aandacht.
De hoofdredacteur
De hoofdredacteur is verantwoordelijk voor:
- de continuïteit van de producties,
- de diversiteit van de inhoud,
- de maçonnieke inhoud,
- het selecteren en controleren van redacteuren en auteurs,
- het selecteren en controleren van de artikelen.
De hoofdredacteur onderhoudt nauw contact met het bestuur t.a.v. realisering van de beoogde uitgangspunten en staat daarbij in een open communicatie met wederzijds respect.
De hoofdredacteur beheert een redactioneel budget waaruit alle redactionele activiteiten worden bekostigd.
De productie wordt door een lid van het bestuur ondersteund. Deze onderhoudt met name de contacten met de uitgever en drukker m.b.t. termijnen, lay-out en verzending.
De frequentie van verschijnen en de omvang van de uitgave moeten in nauw overleg met het bestuur plaatsvinden ten einde binnen de budgettaire mogelijkheden te blijven.
- Financiën
Het verwezenlijken van alle ambities vereist uiteraard de nodige financiële middelen.
De productie van Thoth, boekuitgaven, onderhoud van de website, bestuurskosten en de organisatie van de landelijke studiedag zijn vaste posten die bij elkaar vele tienduizenden euro’s op jaarbasis bedragen. Bovendien moet voor de ontwikkeling van extra activiteiten als bijvoorbeeld een syllabus geld gereserveerd worden.
In de afgelopen decennia is door veel particuliere inzet van diverse leden de kostenpost zo laag mogelijk gehouden. Het zal het streven zijn, dit ook in de toekomst te realiseren.
Wel dient de vraag zich aan, in hoeverre professionalisering van de stichting gevolgen krijgt voor de kosten. Immers, naast veel liefdewerk maakt de stichting ook gebruik van professionals die profane werktijd investeren.
Evenwel veronderstelt het activiteitenprogramma een jaarlijkse bijdrage van de deelnemers die passend is bij genoemde kosten.
Uitgangspunt blijft dat de bestaande financiële reserves van de stichting zorgvuldig bewaard worden en geen deel uitmaken van de jaarlijkse begroting. Vermogensvorming is echter geen doelstelling van de Stichting. Financiële reserves kunnen worden ingezet om nieuwe ambities vorm en inhoud te geven en te evalueren, waarbij de totale activiteiten met de vastgestelde bijdragen in balans dienen te zijn.